KSIĄŻKA

Ius mercatorum, lex mercatoria. Z dziejów i współczesności prawa handlowego [KSIĄŻKA]

Średniowieczna lex mercatoria jest historycznym dowodem tego, że rozsądny i skuteczny system prawa może powstać także bez udziału państwa, na drodze zwyczaju, a więc na mocy „milczącej zgody ludu”. Consuetudo est tacitus consensus populi – „zwyczaj to milcząca zgoda ludu” – jak twierdzili Rzymianie. Z tego stwierdzenia, które starożytni uważali za oczywistość, czyli maksymę, wypływa istotne wskazanie dla współczesnego ustawodawcy. Jeśli dziś decyduje się on na tworzenie prawa, nie powinien czynić tego bez dobrej znajomości praktyki społecznej i potrzeb środowisk, które trudnią się daną dziedziną aktywności społecznej i których dane prawo dotyczy.


Humanistyczna refleksja nad prawem i jego społecznym znaczeniem, aby była pełna, musi uwzględniać badania prowadzone w ramach wielu dyscyplin i specjalności. Również refleksja nad współczesnym prawem wymaga świadomości zarówno historycznego zakorzenienia, jak i rozwoju instytucji w czasie. W przeciwnym razie refleksja taka staje się błądzeniem po omacku w poszukiwaniu rozwiązań prawnych, których odnalezienie okazuje się znacznie prostsze w wypadku uświadomienia sobie historycznego rozwoju instytucji prawnych.