KSIĄŻKA

Zagadka daru [KSIĄŻKA]

Zagadka daru jest książką wyjątkową ze względu na społeczne zaangażowanie autora, jego głęboką wiedzę, rozległość horyzontów, mistrzostwo w analizie porównawczej.

Godelier podejmuje rozważania nad jednym z podstawowych , a być może fundamentalnym pojęciem antropologii współczesnej – pojęciem „daru” i jego wymiany. Czyni to stawiając pytania o funkcję strukturalną „wymiany darów’ nie tylko w społeczeństwach prymitywnych , ale również o jego znaczenie dla społeczeństw współczesnych dotkniętych zjawiskami bezrobocia, wykluczenia społecznego, osłabienia państwa opiekuńczego, społeczeństw w których obserwowany jest powrót do tradycyjnych, spontanicznych form pomocy społecznej i podziału bogactw w formie akcji charytatywnych.


Perspektywa przyjęta przez Maurice’a Godeliera całkowicie zmienia nasze dotychczasowe rozumienie pojęcia daru. Począwszy od analizy prac Marcela Maussa i Claude’a Lévi-Straussa, opierając się na własnych badaniach z Melanezj, autor wykazuje, że można dać jakiś przedmiot i jednocześnie go zatrzymać. Podarowane zostaje prawo do używania przedmiotu jako daru, a tym, co się zatrzymuje, jest nienaruszalne prawo własności. Należy jednak wytłumaczyć, dlaczego ta zasada odnosi się do cennych przedmiotów, które się daje, ale nie stosuje się do przedmiotów świętych, które się zatrzymuje. Sprawa wyjaśnia się, kiedy rozpozna się, co kryje się w takim przedmiocie, a jest to wyobrażenie związane z władzą.

Wydaje się zatem, że każde społeczeństwo łączy dwa zbiory przedmiotów: te wyłączone z wymiany, z praktyki dawania, z rynku tworzą ustalone punkty oparcia niezbędne, by inne przedmioty mogły krążyć w tych wymianach. Na tym właśnie polega redefinicja podstawowego umocowania faktów społecznych, która jest ważnym problemem badawczym współczesnej myśli politycznej.


Maurice Godelier (ur. 1934), wybitny francuski antropolog; szeroko znany jako twórca nurtu tzw. antropologii ekonomicznej. Wielokrotnie nagradzany przez Akademię Francuską, a także przez Centre Nationale de Recherches Scientifiques (Złoty Medal z 2001), laureat międzynarodowej nagrody Alexandra von Humboldta w dziedzinie nauk społecznych.